Số hóa trong bán lẻ: Không chỉ là câu chuyện đầu tư công nghệ

Số hóa bán lẻ không chỉ là đầu tư công nghệ mà còn là chiến lược thay đổi toàn diện cách vận hành, trải nghiệm khách hàng và quản trị doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Anh Đức, Giám đốc FPT Camera và FPT Smart Home của Tập đoàn FPT, thay vì chỉ tập trung vào việc mua sắm công nghệ một cách lan man, các doanh nghiệp bán lẻ nên xây dựng một chiến lược số hóa cụ thể.

Ông Đức chia sẻ thông tin này trong bối cảnh bán lẻ hàng hóa là một trong những yếu tố quan trọng nhất đóng góp vào tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của cả nước. Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, thuộc Bộ Công Thương, đã xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí "Doanh nghiệp vì người tiêu dùng" trong lĩnh vực bán lẻ vào tuần trước.

Ông Đức giải thích, trong bối cảnh hiện tại, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều áp lực, đặc biệt là vấn đề số hóa. Doanh nghiệp khó có thể nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng và giảm khả năng cạnh tranh nếu không ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bán lẻ phải đối diện với thách thức làm thế nào để giảm thiểu chi phí, tối ưu hóa lợi nhuận, đồng thời tăng hiệu suất khi đầu tư vào công nghệ.

Nghiên cứu về "Chuyển đổi số của các doanh nghiệp ngành bán lẻ tại Việt Nam", do nhóm chuyên gia từ Trường đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội công bố vào ngày 1/10, cho thấy các doanh nghiệp bán lẻ thường áp dụng công nghệ vào những nghiệp vụ ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu, ví dụ như hệ thống kênh phân phối, tiếp thị, bán hàng và chăm sóc khách hàng. Mặc dù vậy, đa phần các doanh nghiệp gặp phải thách thức về ngân sách dành cho số hóa, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Gần 20% số doanh nghiệp không lập dự toán, và hơn 40% số doanh nghiệp có dự toán nhưng không có đủ kinh phí để đáp ứng các nhu cầu thực tế.

Một nghiên cứu khác, cũng với tên gọi "Chuyển đổi số của các doanh nghiệp ngành bán lẻ tại Việt Nam," được thực hiện và công bố vào ngày 1/10 bởi các chuyên gia từ Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, chỉ ra rằng công nghệ thường được các doanh nghiệp bán lẻ ứng dụng vào các hoạt động có tác động trực tiếp đến doanh thu, chẳng hạn như hệ thống phân phối, hoạt động tiếp thị, bán hàng và chăm sóc khách hàng. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, phải đối mặt với những khó khăn về ngân sách dành cho quá trình số hóa. Ước tính khoảng 20% số doanh nghiệp không có dự toán cho việc này, và hơn 40% có dự toán nhưng số tiền không đủ để đáp ứng nhu cầu thực tế.

Ông Đức cho rằng các doanh nghiệp bán lẻ không nên quá lo lắng về những rủi ro và chi phí, dẫn đến việc không dám thực hiện số hóa. Nếu có một chiến lược số hóa được chuẩn bị kỹ lưỡng, doanh nghiệp có thể giải quyết được bài toán kép giữa hiệu suất và chi phí đầu tư.

Các doanh nghiệp bán lẻ không nên quá e ngại việc số hóa vì sợ rủi ro và chi phí, theo lời ông Đức. Một chiến lược số hóa được xây dựng bài bản sẽ giúp doanh nghiệp đồng thời giải quyết được vấn đề về hiệu suất và chi phí đầu tư.

Theo đại diện của FPT Camera, ngành bán lẻ nên dựa vào tình hình thực tế để xác định một lộ trình số hóa phù hợp, ví dụ như tối ưu hóa hoạt động nội bộ hoặc cải thiện dịch vụ chăm sóc khách hàng. Doanh nghiệp nên thực hiện từng bước nhỏ, một cách chậm rãi nhưng chắc chắn.

Đại diện FPT Camera đưa ra lời khuyên rằng ngành bán lẻ nên xem xét bối cảnh thực tế để vạch ra lộ trình số hóa thích hợp, chẳng hạn như việc tối ưu hóa vận hành nội bộ hoặc nâng cao chất lượng chăm sóc khách hàng. Doanh nghiệp nên tiến hành từng bước nhỏ và có sự chắc chắn.

Để đảm bảo chiến lược tốt nhất, quá trình lập kế hoạch số hóa nên có sự tham gia của các chuyên gia hoặc nhân sự giàu kinh nghiệm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đào tạo nhân viên và thay đổi tư duy vận hành để sẵn sàng ứng dụng công nghệ và thực hiện chuyển đổi số. Người đứng đầu doanh nghiệp bán lẻ cần đi đầu trong việc áp dụng công nghệ vào các hoạt động hàng ngày, từ đó tạo động lực để thay đổi cách làm việc của nhân viên và toàn bộ hệ thống.

Quá trình lên kế hoạch số hóa cần có sự tham gia của các chuyên gia hoặc những người có kinh nghiệm để có được chiến lược tốt nhất. Song song đó, doanh nghiệp cần đào tạo nhân viên và điều chỉnh tư duy để sẵn sàng cho việc ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số. Người lãnh đạo doanh nghiệp bán lẻ cần đóng vai trò quan trọng trong việc áp dụng công nghệ vào hoạt động thường nhật, nhằm khuyến khích sự thay đổi trong cách làm việc của nhân viên và toàn bộ tổ chức.

"Mục tiêu của việc ứng dụng công nghệ là phục vụ khách hàng tốt hơn, đồng thời khai thác dữ liệu để đưa ra những quyết định đúng đắn và kịp thời", ông Đức nhấn mạnh.

Giám đốc FPT Camera và FPT Smart Home của Tập đoàn FPT

Ông Đức cũng chia sẻ thêm về các mô hình tiên phong đã áp dụng công nghệ để nâng cao trải nghiệm khách hàng và tối ưu hóa hoạt động nội bộ. Một số ứng dụng công nghệ như camera tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) cho phép thống kê số lượng hàng hóa tồn kho và phân tích hành vi tiêu dùng của khách hàng. Các dữ liệu này sau đó được chuyển về trung tâm xử lý để quản lý hàng tồn kho hoặc đưa ra các chiến lược quảng bá và marketing nhằm thu hút khách hàng.

Ông Đức cũng chia sẻ thêm về những mô hình hàng đầu đã ứng dụng công nghệ vào việc tăng cường trải nghiệm khách hàng và tối ưu hóa các hoạt động nội bộ. Chẳng hạn, việc sử dụng camera AI và IoT cho phép thống kê số lượng hàng hóa tồn kho và phân tích hành vi của khách hàng. Những dữ liệu này sẽ được chuyển về trung tâm xử lý để quản lý hàng tồn kho hoặc đưa ra các chiến lược quảng bá, marketing hấp dẫn khách hàng.

Về các giải pháp từ FPT, ông Đức cho biết đơn vị đã phát triển các công nghệ AI và IoT để phục vụ ngành bán lẻ, trong đó có việc sử dụng camera AI để đếm số lượng khách hàng ra vào cửa hàng, thay thế cho việc nhân viên phải ngồi đếm thủ công như trước đây. Điều này giúp doanh nghiệp có được dữ liệu theo thời gian thực và sử dụng nguồn nhân lực vào các công việc khác hiệu quả hơn.

Ông Đức cho biết, FPT đã phát triển những công nghệ AI và IoT để hỗ trợ ngành bán lẻ, bao gồm việc ứng dụng camera AI vào việc đếm số lượng khách hàng ra vào cửa hàng, thay thế cho việc đếm thủ công trước đây. Điều này mang lại cho doanh nghiệp dữ liệu theo thời gian thực và có thể sử dụng nhân lực vào những công việc khác.

Ngoài ra, FPT cũng cung cấp các giải pháp như bản đồ nhiệt (heatmap), giúp các doanh nghiệp bán lẻ xác định được những khu vực mà khách hàng tập trung nhiều nhất trong cửa hàng. Từ đó, các doanh nghiệp có thể triển khai các chương trình khuyến mãi phù hợp để tăng doanh số bán hàng.

FPT còn triển khai những giải pháp như heatmap, giúp các doanh nghiệp bán lẻ xác định khu vực tập trung đông khách hàng trong cửa hàng. Nhờ đó, họ có thể đưa ra những chương trình khuyến mãi phù hợp để tăng doanh số.

FPT đã triển khai những giải pháp này tại chuỗi bán lẻ Long Châu thuộc FPT Shop với hơn 3000 cửa hàng trên khắp cả nước. Công ty cũng cung cấp giải pháp quản lý năng lượng thông qua IoT, giúp thiết lập các kịch bản bật tắt điều hòa để tiết kiệm điện năng. Điều này đặc biệt hữu ích trong bối cảnh Việt Nam đang thiếu điện, giúp các doanh nghiệp giảm chi phí và đồng thời mang lại trải nghiệm thoải mái cho khách hàng.

FPT đã áp dụng những giải pháp trên tại chuỗi bán lẻ Long Châu thuộc FPT Shop, với hơn 3000 cửa hàng trên toàn quốc. Bên cạnh đó, công ty còn cung cấp giải pháp quản lý năng lượng thông qua IoT, giúp thiết lập các kịch bản bật tắt điều hòa để tiết kiệm điện, đặc biệt hữu ích khi Việt Nam đang thiếu điện, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và tạo trải nghiệm thoải mái cho khách hàng.